فخرالدین اسعد گرگانی از داستان سرایان بزرگ ایران است که در نیمه اول قرن پنجم هجری میزیست. دوره شاعری و شهرتش مصادف بوده با عهد سلطان ابوطالب طغرل بیک سلجوقی و گویا در اواخر عهد همین پادشاه بعد از 455 هـ.ق. وفات یافته است.

تنها اثر او منظومه ویس و رامین است که بین سالهای 455- 446 هجری از ترجمه پهلوی بنظم پارسی درآمده است. موضوع این منظومه یک داستان کهن ایرانی است که مربوط به دوره اشکانیان بوده است. شاه شاهان شاه موبد که همه شاهان فرمانبردار او بودند با شهرو ملکه زیبای ماهاباد عهد بست که چون دختری بزاید، نامزد او شود. از شهرو ویس زاده شد و مادرش او را به پیمان شکنی، به برادرش ویرو داد؛ لیکن موبد با ویرو بجنگ برخاست و چون بزور با او بر نیامد، بحیله ویس را از دژ بیرون کشید و بخراسان برد. در راه رامین برادر جوان موبد به ویس دل باخت. ویس هم چندی بعد عاشق رامین شد و هر دو از دست شاه موبد بگریختند. از این پس یک سلسله حوادث پیاپی میان رامین و موبد و ویس و شاه موبد رخ داد تا آخر کار شاه موبد درگذشت و رامین بجای او نشست. او سالیان دراز با ویس بزیست و چون ویس درگذشت، رامین پادشاهی را به پسر داد و خود در آتشگاه معتکف شد.

منظومه ویس و رامین از باب آنکه بازمانده یک داستان کهن ایرانی است و از آنروی که ناظم آن به بهترین نحو از عهده نظم آن برآمده و اثر خود را با رعایت جانب سادگی بزیور فصاحت و بلاغت آراسته است، بزودی مشهور و مورد قبول واقع شد. و تا اوایل قرن هفتم چنانکه از سخن عوفی بر می آید داستانی مشهور و رایج بود و سرمشق شاعرانی که دست بسرودن داستانهای عاشقانه میزده اند، قرار میگرفت